Bijbel

Zeven redenen waarom mensen liegen
Wang Ming‑Dao

In deze fundamentele studie zien we ons zelf in de spiegel van Gods’ Woord, de Bijbel.

Zeven redenen waarom mensen liegen
Waarom wordt er in de wereld zoveel gelogen? Het is van groot belang dat wij ontdekken wat de redenen zijn voor het liegen in deze wereld. Wij weten dat God de leugen haat. En als wij leugens vertellen, moeten we proberen te weten te komen waarom we dat doen. Mis­schien kunnen we dan onze kwade koers wijzigen.

1. Rijkdom
Sommige mensen zijn uit op rijk­dom. In 2 Koningen 5:15‑27 vinden we het verhaal van Naäman, Elisa en Gehazi. De trouwe profeet had het geschenk dat Naman hem als dank voor zijn genezing aanbood, afgewezen. Gehazi was echter achter Naman aangegaan en had gelogen, om voor zichzelf een deel van het geschenk te verkrijgen dat Elisa had geweigerd aan te nemen. Gehazi loog wegens hebzucht. Toen Naman een grote schat voor de ogen van Elisa plaatste, kwam zijn hebzuchtige aard naar boven. Gehazi hoopte dat Elisa het geschenk zou aannemen en dat hij er een deel van zou krij­gen. Maar Elisa weigerde het ge­schenk resoluut en het enige wat Gehazi had was teleurstelling. Toen Elisa achter het bedrog van Gehazi kwam, confronteerde hij zijn knecht ermee:

’Ging niet mijn hart mee, toen die man zich omkeerde van op zijn wagen u te­gemoet? Was het tijd, om dat zilver te nemen, en om klederen te nemen, en olijfbomen, en wijn­gaarden, en schapen, en runde­ren, en knechten, en dienstmaag­den? Daarom zal u de melaatsheid van Naäman aankleven, en uw zaad in eeuwigheid!’

Gehazi loog omdat hij hebzuchtig was. En het eind van het liedje was, dat hij niet alleen zichzelf, maar ook zijn kinderen en verdere nageslacht schade berokkende. Gehazi loog trouwens niet maar één keer. Hij maakte het probleem steeds ingewikkelder, door leugen op leugen te stapelen. Als je niet afrekent met de hebzucht, zul je nooit vrij komen van de leugen!

2. Naam
Sommige mensen liegen omdat zij zich een naam willen maken. Ana­nias en Saffira zijn een voorbeeld van dit probleem en hun verhaal staat in Handelingen 5:1‑11 beschreven. Ze logen niet omdat zij hebzuch­tig waren, zoals Gehazi. Maar zij wilden voor zichzelf naam maken.

Ananias en Saffira werden niet ge­straft omdat zij een deel van de opbrengst van de verkoop van hun land voor zichzelf hielden. Dat was geen zonde. Zelfs als zij het gehele bedrag hadden gehou­den of hun land helemaal niet hadden verkocht, zou dat geen zonde geweest zijn. Het land was hun eigendom. En nadat ze het hadden verkocht was het geld van hen. God zou hen zeker niet tot geven dwingen. Petrus zegt dat ook: ’Als het onverkocht was ge­bleven, bleef het niet van u en was na de verkoop de opbrengst niet in uw macht?’ Als zij op een eerlijke wijze zelfs maar een klein deel ervan hadden gegeven, zou God daar blij mee zijn geweest. Hun grote fout was, dat zij heime­lijk een deel van het geld achterhielden, maar zeiden dat zij alles hadden gegeven. De zonde die zij bedreven was ’fraude’. En dit soort fraude deed de mensen geen kwaad. Het was zonde tegen God!

Sommige christenen zijn net als Ananias en Saffira. Omdat zij voor zichzelf een naam willen maken, liegen ze. Zij hebben eigenlijk niet zo’n groot hart, maar zij willen dat anderen dat denken. Zij willen dat de mensen over hen zeggen dat hun werk erg goed is, hoewel dat eigenlijk niet het geval is. Hun leven is niet zo toegewijd aan God, maar zij willen dat anderen denken dat het wel zo is. Zij lijden niet zo erg, maar ze willen dat de mensen zeggen dat ze vreselijk moeten lijden.

Deze mensen overdrijven. Of ze komen met verzinsels. Ze vertel­len dingen als feiten, terwijl het geen feiten zijn, of doen alsof be­paalde dingen hun werk zijn, ter­wijl anderen het hebben gedaan.

Als je meer wilt lijken dan je bent, kom je niet alleen gemakkelijk tot liegen, maar ook tot jaloezie. Het leidt ertoe, dat mensen elkaar kapot maken om maar de eer te verkrijgen die ze willen hebben. Als je niet afrekent met het verlan­gen om belangrijk te lijken, kun je nooit met de leugen afrekenen.

3. Macht
Sommige mensen liegen om­dat zij macht willen hebben. In 2 Samuël 18:9‑15 lezen we het verhaal van Absalom. We ont­dekken in deze geschiedenis dat hij niet alleen tegen het volk loog, maar ook tegen zijn vader, koning David. En het resultaat was dat hij omkwam.

Absalom wilde koning wor­den. En ten einde het hart van de onderdanen van zijn vader te winnen, creëerde hij voor zichzelf een zeer overtuigende rol. Zijn gedrag was niet min­der dan het smeden van een geheim complot. Hij ging ’s morgens vroeg langs de weg staan die naar de stadspoort leidde. Daar praatte hij met de mensen die klachten aan de koning wilden voorleggen. Als je naar de conversatie van Ab­salom met de onderdanen van zijn vader luistert, hoor je dat hij heel mooi sprak en erg begaan leek met de mensen. Als iemand naar hem toe kwam en voor hem wilde bui­gen, stak Absalom zijn hand uit, omarmde en kuste hem. Hoe kon een prins zo nederig en liefdevol zijn? Natuurlijk raakte hij met dit gedrag het hart van de mensen.

Binnen de gemeente vinden we soms ditzelfde soort mani­pulerende personen. Zij zijn meestal begaafd en listig. En in korte tijd maken ze een denk­beeldige reputatie voor zich­zelf. Hun oprechtheid schijnt een tijd lang echt te zijn. Maar als zij macht verkrijgen, ver­sterkt dat alleen maar hun dorst naar nog meer macht. Op den duur worden zij, net als Absalom, vernietigd, als hun ware gevoelens niet lan­ger verborgen kunnen blijven. Als je niet afrekent met het verlangen naar macht over an­deren, zul je nooit met de leugen kunnen afrekenen.

4. Overspel
Er zijn mensen die liegen om­dat zij betrokken zijn in de zonde van overspel.

In 2 Samuël 13 vinden we het verhaal over Amnon die Tamar verkrachtte. Hij brandde van hartstocht voor zijn halfzuster. Hij wilde haar bezitten. En om zijn doel te bereiken loog hij. Hij deed alsof hij ziek was, en vroeg of Tamar hem kon komen verplegen. Toen hij eenmaal met haar alleen was, begon hij zich aan haar op te dringen. Tamar smeekte hem haar met rust te laten. Of anders haar officieel tot vrouw te nemen. Maar Amnon wilde van geen uitstel weten. Hij wilde hebben wat hij wilde hebben. En hij wilde het on­middellijk. Hij was zo ver ge­gaan dat hij gelogen had om haar bij zich te krijgen. Hij liet zich deze kans niet ontnemen! Amnon werd wegens zijn gedrag gedood. Zijn broer Ab­salom, zelf ook niet bepaald het toonbeeld van deugdzaam­heid, vermoordde hem om zijn zuster te wreken.

Overspel vindt niet alleen plaats doordat de een de ander overmeestert. Vaak genoeg doen beide partijen van harte mee. En dan moet het verbor­gen worden gehouden door leugens. Als een man aan zijn vrouw ontrouw is, zal hij op een zeker moment moeten liegen om zijn ontrouw te ver­bergen.

Als twee mensen in een affaire zijn verwikkeld moeten ze steeds verder gaan in de leu­gen. Overspelige mensen zullen liegen om hun gedrag tegenover elkaar aannemelijk te maken. Zij zullen liegen om te voorkomen dat zij door fa­milie of vrienden worden be­trapt. En als het wordt ont­dekt, zullen zij liegen om te maken dat zij niet al te hard worden geoordeeld.

Liegen en overspelig gedrag zijn nauw met elkaar verbon­den. We moeten dit weten en beven van vrees. Als je niet in staat bent aan overspel te ont­komen, zul je nooit ontkomen aan de leugen.

5. Kwaad.
Er zijn mensen die liegen om anderen kwaad te doen. In 2 Samuël 20 vinden we het verhaal van de moord op Amasa. Joab, de aanvoerder van Davids leger, had besloten dat hij Amasa uit de weg wilde ruimen. Maar hij deed het niet in een gevecht. Integendeel, hij begroette de man, sloeg zijn armen om hem heen en kuste hem. Toen greep hij Amasa bij zijn baard en stak een dolk, die hij verborgen had gehouden, in zijn buik. De woorden waren prettig en vriendelijk! Het complot was zo venijnig! Het hart van de mens is arglistig! Joab was de aanvoerder van de troepen van Israël. Hij begroette Amasa met de woorden: ’Hoe gaat het met je, mijn broeder?’ Joab leek nederig te zijn en Amasa graag te mogen. Amasa moet hebben gedacht dat hij erg bofte dat Joab hem zoveel eer betoonde en moet verbaasd zijn geweest over dit onver­wachte gedrag van Joab. Waarom ging Joab op deze manier te werk? Omdat hij had gehoord dat David op het punt stond Amasa in zijn plaats aan te stellen tot aan­voerder van het leger. Maar Joab was niet van plan dit te laten gebeuren. Wanneer men iemand kwaad wil doen, vertelt men erg dik­wijls leugens. Als men niet liegt, zal de ander op zijn hoede zijn. Wie iemand kwaad wil berokkenen, toont zijn ge­voelens en emoties niet. Hij houdt zijn kwade bedoelingen in zijn hart verborgen.

Er zijn erg veel mensen van het soort van Joab. Hun hart is vol haat, jaloezie, venijn, moordzuchtige gedachten. Zij spreken mooie, vriendelijke woorden. Als je hun woorden beluistert, moet je hen wel be­wonderen. Maar vroeg of laat brengen hun daden hun ware bedoelingen aan het licht. Als je niet afrekent met je ver­langen anderen kwaad te doen, zul je nooit kunnen afre­kenen met de leugen.

6. Zonde.
Een zeer algemene reden waarom mensen liegen, is het verlangen zonde te verbergen. In 1 Samuël 15:1‑31 lezen we over de leugens van koning Saul. En in de Bijbel is er niemand die meer leugens vertelde dan Saul. Zijn leugens waren per­fect en doordacht, zeer gevaar­lijk en afschuwelijk. Andere mensen vertellen misschien een of twee leugens tegelijk, maar Saul kwam met vijf leu­gens in één moment. Toen Saul de profeet Samuël zag, wachtte hij niet totdat Samuël zijn mond opendeed. Hij sprak als eerste. Luister naar wat hij zei: ’Gezegend zijt gij de Heere! Ik heb het woord des Heeren bevestigd.’ Dit is de eerste leugen. Hierop antwoordde Samuël: ’Wat is dan dit voor een stem der schapen in mijn oren, en een stem der runderen, die ik hoor?’

Toen vertelde Saul de tweede leugen: ’Zij hebben ze van de Amalekieten gebracht, want het volk heeft de beste scha­pen en runderen gespaard, om de Heere, uw God, te offeren.’ Even later werd Saul door Samuël hard aangesproken. En hij kwam met zijn derde leugen op de proppen. ’Ik heb immers naar de stem des Heeren gehoord, en heb ge­wandeld op de weg, waarop de Heere mij gezonden heeft; en ik heb Agag, de koning der Amalekieten, meegebracht, maar de Amalekieten heb ik verbannen.’ Daarna kwam de vierde leugen. ’Het volk nu heeft ge­nomen van de roof, schapen en runderen, het voornaamste van het verbannene, om de Heere, uw God, op te offeren te Gilgal.’ Toen Saul daarop indringend door Samuël werd ondervraagd, kon hij de feiten niet langer ontkennen maar biechtte hij alles op omdat hij geen uitweg meer had.

Maar zelfs temidden van zijn schuld­belijdenis loog hij nog!

’Ik heb gezondigd, omdat ik het bevel des Heeren en uw woorden overtreden heb; want ik heb het volk gevreesd en naar hun stem gehoord.’ Saul had geen uitvluchten meer over en moest wel toegeven dat hij ongehoorzaam was ge­weest. Maar hij bleef liegen. Hij was de koning van het land. Alle mensen waren bang voor hem. En wat zei hij? ’Ik was bang voor het volk.’

Als je zondigt, en daarna eer­lijk en oprecht naar God gaat en je zonde belijdt, zal God je vergeven en je zien en behan­delen alsof je niet had gezon­digd. Maar de Bijbel geeft ons deze waarschuwing:

’Die zijn overtredingen bedekt, zal niet voorspoedig zijn; maar die ze bekent en laat, zal barmhartig­heid verkrijgen’
Spreuken 28:13

7. Bangheid
Er is nog een reden waarom mensen liegen. En ik ben zelf maar al te vertrouwd met deze reden. Mensen liegen omdat ze bang zijn. In Markus 14:66‑72 lezen we hoe Petrus zijn Heer verloo­chende. ’Ik weet niet en ook begrijp ik niet wat u zegt’, was zijn reactie op de opmerking van een slavin. Hij was bang. Hij wist dat zijn Meester ging sterven. En zijn angst werd hem te machtig.

Vrees is een van de hoofdrede­nen waarom mensen leugens vertellen. Zij weten dat liegen zonde is. Maar wanneer zij zich in een moeilijke situatie bevinden, beginnen ze bang te worden. Zij zijn bang voor gevaar en pijn. En zij willen eraan zien te ontkomen. De eenvoudigste manier om dat te doen is leugens te vertellen om de moeilijkheden en de geva­ren te ontlopen. Petrus was een sterk en dapper man. Hoe kon hij zo zwak worden? Is dat niet iets wat ie­dereen zich afvraagt? Is het niet vreemd? Nee, het is hele­maal niet vreemd. Wanneer een christen bang wordt, is hij in staat elke leugen te vertellen die hem uit het gevaar kan halen. Hij zal niet toegeven dat hij in God gelooft, in de Heer die hij dient. Zijn hart denkt ’zwart’ terwijl zijn mond ’wit’ zegt. Hij geeft een verkeerd getuigenis en doet zijn vrienden. Daar mee kwaad. Maar na afloop heeft hij geen vrede in zijn hart. Hij zal erg bedroefd zijn. Onze Heer zal zo’n gelovige niet erg hard aanpakken, omdat Hij weet dat hij niet van plan was tegen Hem in opstand te komen. In een bang en zwak moment is hij gevallen. Wanneer de lief­devolle ogen van de Heer op hem gericht worden, zal hij zijn zonde belijden. Zou Gods liefde en genadige vergeving ons hart niet aanraken?

Als je een zonde hebt begaan, belijd die dan. Nadat je bent gevallen en weer bent opge­staan ga je verder. Wees alleen extra voorzichtig, zodat je niet opnieuw valt.

Als je de zonde van de leugen wilt wegdoen, moet je eerst afrekenen met de zonde van de hebzucht. De zonde van het streven naar het maken van een naam voor jezelf. De zonde van het ver­langen naar macht. De zonde van overspel. De zonde van het kwaad willen berokkenen aan anderen. De zonde van het verbergen van andere zonden. En de zonde van vrees voor mensen.